با نهایت تأسف و تأثر، فقدان «امروز» را به عموم تلفکنندگان زمان تسلیت عرض میکنیم!
در زندگی گاهی ممکن است خود را به دلیل ازدستدادن زمان، ملامت و سرزنش کرده باشیم؛ درصورتیکه میدانیم دیگر بازگشت به گذشته ممکن نیست. بیایید فرض کنیم به ما گفته شود امروز آخرین روز حضور ما در دنیاست؛ آیا حاضر خواهیم بود روز خود را بدون برنامهریزی به پایان برسانیم؟ فرض کنید برای شرکت در آزمون بسیار مهمی که آیندهی شما به آن بستگی تام دارد لحظه لحظهی وقت خود را برنامهریزی میکنید. چهبسا زمانی که از تعداد شرکتکنندگان در آزمون مطلع شوید هرچه بیشتر و بهتر از وقت خود بهره خواهید بُرد. تمام کسانی که داوطلب شرکت در آزمون هستند از هر ثانیهی وقت خود بهره میبرند تا بهعنوان نفر برگزیده انتخاب شوند. مدیر پروژهای را در نظر بگیرید که چندین سال برای ساختن برجی برنامهریزی و محاسبه و تلاش میکند، اما روز افتتاح برج به علت نرسیدن به پرواز، در موعد مقرر در مراسم حاضر نمیشود. تأسفخوردن بابت زمان ازدسترفته این ضایعه را جبران نخواهد کرد.
تصور این صحنهها و توجه به ارزشمندی زمان ما را ترغیب میکند بهتر برای آن برنامهریزی کنیم. بزرگترین اشتباه مردم این است که گمان میکنند تمام وقت موجود در دنیا را در اختیار دارند تا آنچه را برایشان مهم است انجام دهند.
هرکس در هر رشتهای مشغول به کار و فعالیت میشود خواهان موفقیت بیشتر و بهتر است. اگر دانشآموز یا دانشجویی تحصیل میکند بهدنبال کسب نمرهی بالاتر و مدارج عالیتر است. کارمند با تلاش و کار بیشتر خواهان ترفیع شغلی است. کاسبانی که در بازار دادوستد میکنند، برای کسب موفقیتهای مالی و سود بیشتر بازارسنجی میکنند تا در کار خود موفقتر باشند. این افراد به ارزش واقعی زمان واقفند و هر روز را پلهای برای صعود به قلههای موفقیت قلمداد میکنند.
نقطهی مقابل این عده کسانی هستند که در زندگی برنامه و هدفی ندارند؛ همان کسانی که در تمام طول سال درس نمیخوانند و یادگیری را به شب امتحان موکول و به نمرهی قبولی بسنده میکنند. وقتی روز اعلام نتایج فرا میرسد و همه منتظر اعلام افراد منتخب میشوند، کسانی که تمام سال را بهطور منظم و مرتب درس خواندهاند و از زمان خود بهترین بهره را بردهاند، با قدمهای استوار و حاکی از اعتمادبهنفس پیش میروند و مورد تشویق دیگران قرار میگیرند.
تمام افراد موفق کسانی هستند که به بهترین وجه از زمان خود بهره میبرند و با تلاش پیوسته و مستمر و تحمل سختیهای راه، چشماندازی روشن از آینده را در ذهن ترسیم میکنند.
حال که ارزش و قیمت زمان را دانستیم، جا دارد به این سؤال پاسخ دهیم که چه کنیم تا از آن به نحو مطلوب استفاده کنیم؟
اولین اقدام، شناسایی عواملی است که باعث اتلاف وقت میشود. اگر بخواهیم به یک مورد اشاره کنیم باید از تنبلی نام ببریم. کسانی که کار امروز را به فرداهای نامعلوم میسپارند و عمر ارزشمند خود را به بهای ناچیز میفروشند، در آیندهای نه چندان دور بر ازدستدادن آن افسوس میخورند اما زمانی برای جبران نخواهند داشت. باید مواظب باشیم تنبلی جزء عادات نامطلوب ما نشود، چراکه عادتها تعیینکنندهی نتایج مثبت هستند. اگر در فهرست عادات نامطلوب خود برای تنبلی اولویت قایل نشدهاید، همین الآن بر روی آن خط قرمزی بکشید تا ذهن شما آن را پاک کند.
دومین عاملی که باعث ازدسترفتن زمان ارزشمند ما میشود این است که زمام وقت خود را در اختیار عوامل پیرامونی و جانبی قرار بدهیم. کسی که مدیر زمان خویش است بهراحتی میتواند با تشخیص هر کدام از این عوامل، به آنها نه بگوید. اگر تعریف درستی از زمان داشته باشیم و آن را بهخوبی تقسیم کنیم، میتوانیم جایگاه و اولویت هر کار را مد نظر قرار دهیم. زمان کار، استراحت و تفریح، کسب علم و… در بازهی تعیینشدهی خود تعریف میشوند. اما اگر جای هر یک از این موارد مشخص نباشد، زندگی ما دچار تعلل و تزلزل خواهد شد. باید یاد بگیریم نهگفتن به امور غیرضروری و «خارج از وقت و موعد» را تمرین کنیم. اگر زمان استراحت و تفریح است به کار، و اگر زمان تحصیل علم است به استراحت و تفریح نه بگوییم.
گاهی ممکن است کسانی که با ما در ارتباط هستند باعث ضایعشدن زمان و وقت ما شوند و گاهی هم بیبرنامگی خودمان چنین پیامدی داشته باشد. بهعنوان نمونه، کارمندی که از صبح تا بعدازظهر سر کار بوده، وقتی به منزل بازمیگردد باید زمانی را به همسر و فرزند خود اختصاص دهد؛ اما این اوقات گرانبها را صرف مکالمهی تلفنی با همکاران یا انجام کارهای عقبمانده میکند. این فرد نیاموخته است کِی و چگونه به کدام عوامل پاسخ مثبت یا منفی بدهد.
سومین عاملی که باعث ازدستدادن زمان میشود دیر اقدامکردن یا ترس از «آستین همت بالازدن» است.
تصور کنید دستاندرکاران ساختن یک ساختمان، بعد از جلسات متعدد با طراحان و مهندسان، برای شروع کار علتها و بهانههای متعدد بتراشند: سردی و گرمی هوا، سختیهای گرفتن پروانهی پایان کار ساختمان، نبود کارگر به تعداد کافی، و… چندین و چند دلیل برای بهتعویقانداختن شروع کار ردیف خواهد شد. چه بسیار ساختمانها که نیمهکاره رها میشوند و به سرانجام مطلوب نمیرسند.
دانشآموزی که مدتهای مدید برای قبولی در دانشگاه درس میخواند و روزی که باید نتیجهی تلاش خود را ببیند با دلهره و ترس بر صندلی تکیه میزند، فرصت موفقیت را از دست خواهد داد و تلاش او به ثمر نخواهد نشست.
پس بهتر است بعد از برنامهریزی زمانی، همان لحظه دست به اقدام بزنیم و درنگ نکنیم چراکه هر لحظه توقف، بخت ما را برای پیروزی کمرنگتر خواهد کرد.
یادمان باشد دنیا به دانستهها و علم ما پاداش نمیدهد بلکه بابت عمل به آنها به ما دستمزد خواهد داد.
از عوامل دیگری که باعث هدررفتن زمان میشود، صرف وقت و همنشینی با افراد بیانگیزه و بیهدف است. چه خوب است هرچه بیشتر مراقب دوستان و همنشینان خود باشیم و سعی کنیم به افراد موفق و کسانی که از عمر خود بهترین استفاده را میکنند نزدیک شویم. در حدیثی از پیامبر اکرم (ص) میخوانیم: «آدمی بر آیین دوست خود است، پس بنگرید با که دوستی میکنید.» همین امروز تصمیم بگیریم نام کسانی را که باعث شکست و ناکامی و دورماندن ما از موفقیت شدهاند از سیاههی دوستان خود حذف کنیم تا هرچه زودتر از خسارات جبرانناپذیر آن مصون بمانیم.
حال که تصمیم گرفتهایم از وقت و زمان ارزشمند خود بهتر و بیشتر استفاده کنیم، بهتر است به این قول پایبند بمانیم چراکه نوسان در تصمیمگیری نشانهی تردید و دودلی است. موفقیت به دو عامل مهم بستگی دارد:
1. گرفتن تصمیمات روشن و مشخص
2. پایبندی به تصمیمات گرفتهشده و اقدام برای اجرای آنها.
پس تا دیر نشده دستبهکار شوید و برای این کار دفتر روزانهای جهت ثبت عملکرد خود در نظر بگیرید و به ازای هر موفقیتی که نصیبتان میشود، به خودتان پاداش بدهید. این پاداش میتواند انجامدادن کاری که دوست داریم باشد؛ البته بهشرطیکه در ردیف ضایعکنندگان وقت قرار نگیرد!